Điều trị đích là một trong những phương pháp điều trị ung thư, sử dụng thuốc tác động vào gene hay protein chuyên biệt có ở tế bào ung thư liên quan đến sự phát triển khối u.
Ảnh minh họa
Tôi bị u dạ dày, vừa phẫu thuật xong và đang chờ kết quả xét nghiệm tiếp theo để điều trị đích. Tôi chưa rõ lắm về phương pháp điều trị này, chỉ nghe nói là nó tốt hơn cho tôi…
Phạm Thị Hương (Bắc Ninh)
Điều trị đích là một trong những phương pháp điều trị ung thư, sử dụng thuốc tác động vào gene hay protein chuyên biệt có ở tế bào ung thư liên quan đến sự phát triển khối u.
Liệu pháp điều trị đích tác động vào đích phân tử chuyên biệt liên quan đến sự hình thành và phát triển tế bào ung thư, trong khi hóa chất truyền thống tác động nhanh chóng vào cả tế bào bình thường (tế bào lành) và tế bào ung thư. Cơ chế điều trị đích tác động đến gen và protein chuyên biệt còn điều trị hóa chất đơn thuần tác động theo cơ chế gây độc và làm c.hết tế bào.
Mỗi loại ung thư sẽ có thuốc điều trị đích phù hợp. Một số ung thư như ung thư phổi, ung thư đại trực tràng, ung thư vú… phải làm xét nghiệm xác định đột biến gene để quyết định bệnh nhân có phù hợp với điều trị đích không và phù hợp với loại thuốc nào. Mặc dù thuốc điều trị đích chủ yếu tác động đến các tế bào ung thư, ít ảnh hưởng đến tế bào bình thường, nhưng vẫn có những tác dụng phụ.
Hầu hết tác dụng phụ là tiêu chảy, viêm gan. Một số tác dụng khác: đỏ da, khô da, biến đổi móng, mất sắc tố lông tóc…; Hình thành cục m.áu đông và chậm liền vết thương; Tăng huyết áp; Một số thuốc đích ức chế miễn dịch và ảnh hưởng chức năng sinh sản. Ngoài ra, các tế bào ung thư có thể trở nên kháng thuốc điều trị đích.
Để khắc phục hiện tượng này thì cần phối hợp các liệu pháp đích tác động đến các con đường hình thành và phát triển ung thư khác nhau hoặc phối hợp với hoá chất. Chi phí của các thuốc điều trị đích hiện nay còn khá cao. Một số thuốc chưa được bảo hiểm chi trả hoặc chỉ được chi trả một phần.
Hai liệu pháp trị ung thư hiện đại nhất
Các cách tiên tiến nhất trị ung thư ở Việt Nam hiện nay như miễn dịch và trúng đích có hiệu quả đáng kể nhưng chi phí đắt, đến 120 triệu đồng mỗi tháng.
Phó giáo sư Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K, cho biết trong nhiều năm qua việc điều trị ung thư đạt rất nhiều tiến bộ, thực hiện nhiều kỹ thuật tương đương thế giới.
“Hai tiến bộ mới nhất là điều trị đích và điều trị miễn dịch. Đặc biệt, phương pháp miễn dịch đang được kỳ vọng, cũng là xu hướng trong việc điều trị ung thư”, ông Quảng phát biểu tại một hội nghị về ung thư giữa tháng này.
Tại Việt Nam đang triển khai hai phương pháp về miễn dịch. Cách thứ nhất, dùng các loại thuốc ức chế miễn dịch để tháo bỏ các “chốt” do tế bào ung thư tạo ra nhằm kìm hãm phản ứng miễn dịch của cơ thể. Tuy nhiên, tỷ lệ bệnh nhân đáp ứng chưa cao, chỉ 15-20%. Đặc biệt chi phí thuốc rất đắt.
Tại Bệnh viện K, vài bệnh nhân tự bỏ t.iền điều trị liệu pháp này với chi phí khoảng 120 triệu đồng mỗi tháng. Một số trường hợp khác được các hãng dược lớn hỗ trợ.
Cách thứ hai, dùng m.áu của chính bệnh nhân, tách chiết tế bào miễn dịch lympho T, sau đó nhân lên rồi truyền lại cho bệnh nhân. Liệu pháp này giúp cơ thể tăng cường sức để kháng để đ.ánh bại tế bào ung thư, giúp bệnh nhân kéo dài thời gian sống thêm.
Một liệu pháp tiên tiến khác đang được áp dụng là trúng đích. Mỗi loại ung thư sẽ có loại thuốc đích khác nhau. Khác với điều trị bằng hóa chất, tia xạ, khi vào cơ thể, thuốc đích chỉ t.iêu d.iệt các tế bào ung thư mà không làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh.
Các số liệu theo dõi cho thấy, các bệnh nhân ung thư phổi, gan, buồng trứng, vú, đại trực tràng, thận, khoang miệng… khi sử dụng thuốc điều trị đích đều tăng thời gian sống thêm.
“Ung thư phổi giai đoạn muộn dùng thuốc điều trị đích, sẽ kéo dài sự sống được hơn 3 năm”, ông Quảng nói.
Hầu hết bệnh nhân ung thư thuộc giai đoạn muộn, tái phát, di căn, điều trị tại tuyến trung ương, đã được sử dụng thuốc trúng đích và được Bảo hiểm Y tế chi trả 50%.
Trong 5 năm qua, việc phẫu thuật, xạ trị ung thư tại Việt Nam cũng tiến những bước rất dài với kỹ thuật phẫu thuật nội soi xâm lấn tối thiểu, cắt hớt niêm mạc, phẫu thuật bằng robot, phẫu thuật bảo tồn, tạo hình.
Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn đ.ánh giá những năm gần đây tỷ lệ chẩn đoán ung thư ở giai đoạn sớm tăng lên, giúp tăng tỷ lệ người điều trị khỏi cũng như thời gian sống thêm. Hiệu quả chẩn đoán và điều trị được nâng cao là kết quả của sự phát triển khoa học kỹ thuật, cải tiến phác đồ điều trị, các chương trình đào tạo trong và ngoài nước.
Bệnh nhân ung thư thực quản được phẫu thuật nội soi tại Bệnh viện K. Ảnh: Lê Nga.
Ung thư vẫn có xu hướng gia tăng và trở thành gánh nặng của các gia đình và xã hội. Theo GloboCan 2018, ước tính có khoảng 18,1 triệu ca mắc mới và 9,6 triệu ca t.ử v.ong do ung thư hằng năm trên thế giới. Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 165.000 ca mắc mới,115.000 ca t.ử v.ong do bệnh này.
