Dày sừng nang lông một tình trạng da thường gặp với biểu hiện đặc trưng là các nút sừng ở vị trí nang lông, tạo thành các sẩn nhô lên khỏi mặt da, làm cho da thô ráp.
Hình minh họa.
Theo các bác sĩ Bệnh viện Da liễu Trung ương, bệnh dày sừng nang lông thường nặng hơn vào mùa đông khi thời tiết có độ ẩm không khí thấp và thuyên giảm khi mùa hè đến. Vị trí thường gặp của bệnh là ở mặt ngoài 2 cánh tay. Ngoài ra, có thể gặp ở đùi, mông và 2 bên má.
Biểu hiện lâm sàng là các sẩn màu đỏ, màu da hay màu nâu ở vị trí nang lông. Tổn thương phân bố đối xứng 2 bên. Dù lành tính nhưng bệnh có thể gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, đôi khi có thể khó chịu do ngứa ngáy.
Nguyên nhân gây bệnh là do bất thường phần trên của nang lông (vùng cổ nang lông). Bệnh có tính chất di truyền, 50% con của bố hoặc mẹ mắc dày sừng nang lông có thể sẽ có biểu hiện này. Bệnh có thể tự phát sau khi sử dụng một số liệu pháp điều trị ung thư nhắm trúng đích.
Hiện nay, không có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn bệnh lý này. Nhưng có một số phương pháp điều trị có thể giúp ổn định và cải thiện bệnh.
Giữ ẩm cho da là phương pháp quan trọng hàng đầu. Hãy giữ ẩm bằng cách thường xuyên bôi kem dưỡng ẩm, làm mềm da, lưu ý tránh tắm lâu bằng nước nóng và xà phòng có tính tẩy rửa mạnh. Hãy lựa chọn ưu tiên loại dưỡng ẩm chứa ure. Bên cạnh đó, dùng kem dưỡng ẩm ít nhất 2 lần mỗi ngày, bao gồm 1 lần ngay sau khi tắm xong vài phút.
Đối với trẻ lớn hơn và người trưởng thành, kem tẩy da c.hết loại nhẹ có thể được sử dụng, có chứa các thành phần: axit lactic, axit alpha-hydroxy, axit salicylic.
Bên cạnh giữ ẩm cho da, một số thuốc bôi tại chỗ có thành phần acit salicylic, vitamin A acid tùy từng trường hợp cụ thể có thể được sử dụng.
Khi gặp phải tình trạng dày sừng nang lông, bạn nên tới khám bác sĩ da liễu để được kê đơn thuốc phù hợp, tránh tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định có thể gây kích ứng da.
Cách ứng phó với bệnh viêm da cơ địa trong mùa hanh khô
Với những người mắc bệnh viêm da cơ địa, viêm da tiếp xúc thì mùa đông với thời tiết hanh khô trở thành nỗi ám ảnh bởi đây là điều kiện lý tưởng cho bệnh tiến triển.
Để “chung sống hòa bình” với bệnh, không ảnh hưởng đến sinh hoạt thì điều quan trọng là chăm sóc đúng cách.
ThS-BS Hoàng Văn Tâm, BV Da liễu Trung ương cho biết, viêm da cơ địa là bệnh viêm da mãn tính ở các vị trí đặc biệt, có tính chất tái phát và có yếu tố gia đình. Đây là một bệnh lý thường gặp nhất ở t.rẻ e.m.
Về nguyên nhân gây bệnh, theo BS Tâm, đến nay chưa tìm ra nguyên nhân chính xác nhưng qua nghiên cứu cho thấy bệnh có liên quan đến 4 yếu tố: Gia đình – người thân trong gia đình có bệnh lý về cơ địa (viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa, hen phế quản, viêm kết mạc mùa Xuân) hoặc bản thân trẻ có những bệnh lý về cơ địa; Có thể liên quan đến môi trường, xuất hiện nhiều hơn về mùa đông khi thời tiết hanh khô hoặc nặng hơn về mùa hè khi chúng ta ra quá nhiều mồ hôi hay ô nhiễm môi trường có chất thải có nguồn gốc từ dầu mỏ, bệnh lý về vi khuẩn đặc biệt tụ cầu vàng;
Do hàng rào bảo vệ da bị suy giảm, ví dụ nền nhà có những viên gạch được ghép bởi xi măng, có thể lớp xi măng gắn kết giữa các tế bào bị phá hủy; Do quá trình viêm ở da quá mức, bình thường các tế bào viêm có tác dụng chống yếu tố ngoại lai nhưng phản ứng miễn dịch quá mức gây ra phản ứng viêm tại chỗ gây ra bệnh.
Viêm da cơ địa là một yếu tố thuận lợi để lây các n.hiễm t.rùng thứ phát do vi khuẩn hoặc virus như chốc, u mềm lây, herpes.
Viêm da cơ địa là bệnh không lây. Tuy nhiên, viêm da cơ địa là một yếu tố thuận lợi để lây các n.hiễm t.rùng thứ phát do vi khuẩn hoặc virus như chốc, u mềm lây, herpes.
Bệnh có biểu hiện điển hình là xuất hiện các mụn đỏ li ti thành từng đám ở má, cằm (với trẻ đang bú mẹ). Ở trẻ lớn hơn thì xuất hiện ở vùng nếp gấp khuỷu, khoeo, cổ, cổ tay, biểu hiện không phải mụn nước từng đám mà rác đỏ, dày sừng gây ngứa nhiều khiến trẻ thường xuyên cào gãi hoặc chà xát, làm hàng rào da thêm tổn thương, n.hiễm t.rùng. Vì vậy, trẻ có thể ăn kém, khó ngủ. Nếu tình trạng này kéo dài, vùng da có thể trở nên lichen hóa, có nghĩa dày và cứng và sẫm màu hơn.
Theo BS Tâm, có rất nhiều yếu tố có thể khởi phát đợt bệnh và làm trầm trọng bệnh. Khí hậu hanh khô làm cho da khô hơn nên các trẻ viêm da cơ địa thường nặng hơn về mùa đông và đỡ hơn về mùa hè. Sử dụng xà phòng, tiếp xúc với hóa chất, chất tẩy rửa cũng làm bệnh nặng lên. Điều kiện vệ sinh kém, nhiễm khuẩn, thức ăn cũng là những yếu tố hay gặp khởi phát đợt cấp của viêm da cơ địa.
Để hạn chế những triệu chứng của bệnh, BS Tâm đưa ra lời khuyên, mọi người cần chăm sóc viêm da đều đặn, thường xuyên bằng kem dưỡng ẩm, t.rẻ e.m dùng 100-200g/tuần; người lớn 3-500g/tuần. Việc dùng phải đủ, đúng, ít nhất 2 lần/ngày và dùng theo nhu cầu của bệnh nhân, da khô có thể dùng 3-5 lần/ngày. Đặc biệt, tốt nhất là dùng khi da còn ướt, sau tắm 5-10 phút sẽ đạt hiệu quả tối đa.
Trẻ bị bệnh viêm da cơ địa tắm bằng nước ấm vừa trong tối đa 10 phút. Nước quá nóng sẽ làm tổn thương thượng bì và tăng mất nước qua da. Không nên dùng sữa tắm có xà phòng và hạn chế các sữa tắm có hương thơm sẽ làm tăng nguy cơ dị ứng cho trẻ. Sau khi tắm xong, nhẹ nhàng thấm khăn khô lên da cho khô, không lau mạnh hoặc chà xát. Sau đó, bôi ngay các sản phẩm dưỡng ẩm lên da.
Đồng thời, hạn chế tối đa yếu tố môi trường vào cơ thể. Lựa chọn quần áo cho đúng vì trẻ dễ bị dị ứng với các sản phẩm tiếp xúc như len lông cừu gây dị ứng, quần áo có nguồn gốc nilon khi mặc bí, khó thoát mồ hôi khiến tóat ra nhiều hơn, gây ngứa khiến trẻ gãi nhiều hơn.
Bên cạnh đó, trong chăm sóc tắm rửa cũng không nên sử dụng các loại lá vì có thể chứa thành phần làm da khô ráp gây gứa, bệnh nhân cào gãi nhiều làm bệnh nặng hơn. Hạn chế sử dụng xà phòng, chất tẩy rửa làm cho da bị kích thích, bệnh nặng hơn.
Ngoài ra, chú ý chế độ ăn, 2 loại thức ăn có bằng chứng rõ ràng nhất làm bệnh nặng hơn hoặc xuất hiện triệu chứng là trứng gà, sữa bò, 1 số trẻ dị ứng tôm, cua, hải sản…, BS Tâm lưu ý.
Theo các chuyên gia da liễu, nguyên tắc chính điều trị viêm da cơ địa là phục hồi hàng rào da, kiểm soát nhanh đợt cấp bằng thuốc chống viêm, duy trì tình trạng ổn định của bệnh bằng dưỡng ẩm.
Trong các đợt cấp, phụ huynh nên đưa con đến khám tại chuyên khoa da liễu, nhận định, chẩn đoán bệnh và mức độ bệnh và có được phương án điều trị phù hợp.
