Hầu hết mọi người đều cho rằng thuốc xịt họng là thuốc an toàn, có thể sử dụng bất cứ lúc nào ngay khi xuất hiện triệu chứng ho. Tuy nhiên, lạm dụng thuốc xịt họng khi ho do thay đổi thời tiết lại gây nhiều nguy hiểm đối với sức khỏe.
Mới đây, trường hợp chị Hoa tại Ba Đình, Hà Nội gặp phải có lẽ không ít người đã từng mắc. Vì đau họng và ho nên đã sử dụng thuốc dạng uống và thuốc xịt họng để giảm ho. Tuy nhiên, vì đổi tới 4 lọ xịt ho khác nhau mà tình trạng ho của chị vẫn không được cải thiện. Kèm theo đó còn xuất hiện thêm nhiều triệu chứng khó chịu như ngứa rát họng, miệng khô và khó ăn uống cũng như bị mất cảm giác.
Đển lúc này, chị mới tới bệnh viện để thăm khám. Sau khi kiểm tra, bác sĩ cho biết chị Hoa bị kích thích tại chỗ vùng hầu họng và bị viêm phế quản nhẹ.
1. Chủ quan của người bệnh khi sử dụng thuốc xịt họng
Theo đó, PGS.TS Phạm Thị Bích Đào thuộc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, trong thời điểm giao mùa và mùa đông đến khiến nhiều người dễ mắc phải các bệnh liên quan đến đường hô hấp như viêm họng hoặc viêm thanh quản, phế quản và viêm amidan,…
Dù vậy, đa số mọi người đều chủ quan không đi thăm khám mà tự ý mua các loại thuốc dạng xịt vì sử dụng tiện lợi. Điều này khiến không ít người lạm dụng thuốc xịt họng khi ho do thay đổi thời tiết và sử dụng thuốc xịt họng sai cách gây hại cho sức khỏe.
Khi bị đau họng do thay đổi thời tiết, đa số mọi người đều chủ quan không đi thăm khám mà tự ý mua các loại thuốc dạng xịt vì tính tiện lợi của chúng – Ảnh Internet
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại thuốc xịt họng khác nhau. Vì vậy, muốn sử dụng đúng loại thuốc xịt họng cần phải dựa vào kết quả xét nghiệm và chẩn đoán lâm sàng. Sau đó, bác sĩ quyết định cho người bệnh sử dụng loại thuốc xịt họng và liều lượng cũng như thời gian như thế nào là thích hợp nhất.
Trong quá trình khám và điều trị cho các bệnh nhân mắc bệnh tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, TS. Bích Đào cũng cho biết thêm. Những người đến khám tại chuyên khoa Tai Mũi Họng đều cho biết rằng họ có thói quen thường xuyên sử dụng thuốc xịt họng vì đây là những loại thuốc tiện lợi, có thể sử dụng bất cứ khi nào và đạt hiệu quả nhanh.
Do đó, không ít người ngay khi xuất hiện các triệu chứng đau họng, ho do thay đổi thời tiết lập tức sử dụng thuốc xịt họng liên tục, nhiều lần. Đây cũng là thói quen khiến mọi người lạm dụng thuốc xịt họng khi thay đổi thời tiết. Việc lạm dụng này khiến hiệu quả của thuốc xịt họng giảm đi, thậm chí còn khiến người bệnh khó chịu hơn khi các triệu chứng của bệnh tăng nặng.
Chủ quan khi sử dụng thuốc xịt họng có thể khiến tình trạng bệnh không cải thiện mà còn làm nặng thêm các triệu chứng như gây cảm giác ngứa rát họng, miệng khô và ăn uống khó khăn, mất cảm giác.
Chủ quan khi sử dụng thuốc xịt họng có thể khiến tình trạng bệnh không cải thiện mà còn làm nặng thêm các triệu chứng – Ảnh Internet
2. Các loại thuốc xịt họng trên thị trường
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc xịt họng được bày bán. Đối với mỗi loại thuốc xịt họng sẽ có các công dụng khác nhau. Vì vậy, thuốc xịt họng cần được sử dụng đúng cách, trước khi quyết định sử dụng loại thuốc xịt họng nào cho người bệnh và liều lượng bao nhiêu phụ thuộc vào kết quả xét nghiệm và chẩn đoán của bác sĩ.
Một số loại thuốc xịt họng trên thị trường hiện có như:
– Thuốc chứa corticoid, một số loại thuốc như: betamethasol, fluticasol (seretide, flixotide)… Loại thuốc xịt này có tính chất dự phòng đối với các cơn co thắt phế quản nhưng do dạng bào chế đặc biệt cũng như hàm lượng thuốc thấp nên việc sử dụng lâu dài có thể không gây ra ảnh hưởng cũng như tác dụng toàn thân.
Mỗi loại thuốc xịt họng sẽ có các công dụng khác nhau – Ảnh Internet
– Thuốc chứa kháng sinh đa peptid được sử dụng như benzakonium, fulsagin, hexaspray, neomycin… Đây là loại thuốc xịt được sử dụng trong các trường hợp bị viêm nhiễm vùng hầu họng do vi khuẩn như viêm họng, viêm amidan và viêm thanh quản, viêm VA gây ra.
– Sử dụng thuốc xịt có chứa các hoạt chất giãn phế quản như salbutamol, terbutalin, bambec, berodual… Nhóm thuốc xịt này được sử dụng với mục đích cắt cơn co thắt phế quản cũng như việc vận chuyển chất nhầy được dễ dàng cho người bệnh hen phế quản cấp hoặc mạn tính.
3. Khi nào nên sử dụng thuốc xịt họng?
Bởi vì mỗi loại thuốc xịt họng sẽ có những tác dụng khác nhau. Theo TS. Bích Đào cho biết có nhiều loại thuốc xịt nhưng thường là kháng sinh hoặc kháng viêm và được sử dụng tại chỗ với các hoạt chất như fusafungine, -glycyrrhetinic, tyrothricin, hydrocortisone acetate, lidocaine.
Không chỉ vậy, thuốc còn có tác động trên một số vi khuẩn nên cũng có tác dụng làm giảm tình trạng hôi miệng. Không chỉ vậy, thuốc xịt họng còn có tác dụng hỗ trợ điều trị tại chỗ với tính kháng khuẩn trong các nhiễm khuẩn ở đường hô hấp trên như viêm mũi, viêm xoang, viêm họng, viêm amidan, viêm thanh quản hoặc viêm khí quản.
Khi sử dụng thuốc xịt họng, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe của bản thân – Ảnh Internet
Thuốc xịt họng có thể đem lại nhiều tác dụng, tuy nhiên trước khi quyết định sử dụng thuốc xịt họng như thế nào, người bệnh cần tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ vì liều lượng sử dụng thuốc xịt họng của mỗi người hoàn toàn khác nhau.
Tuy nhiên, thuốc xịt họng thường không được điều trị quá 10 ngày. Sau 10 ngày tình trạng đau họng hoặc ho vẫn chưa giảm thì người bệnh cần xem xét lại quá trình điều trị hoặc thay thế bằng biện pháp điều trị khác.
Trước khi sử dụng thuốc xịt họng, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe của bản thân. Ngoài ra, nếu lạm dụng thuốc xịt họng khi ho do thay đổi thời tiết cũng có thể gây mất cân bằng hệ tạp khuẩn bình thường với nguy cơ khuếch tán vi khuẩn. Không chỉ vậy, thuốc xịt họng còn có thể gây phản ứng tại chỗ tạm thời kiểu kích thích vùng miệng – hầu họng, lúc này người bệnh cần nhanh chóng tới gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Lưu ý:
– Thuốc xịt họng không được sử dụng cho trường hợp dị ứng thuốc và trẻ sơ sinh dưới 30 tháng t.uổi vì có thể gây nguy cơ co thắt thanh quản.
– Phụ nữ có thai và cho con bú nên cân nhắc trước khi sử dụng thuốc xịt họng hoặc tìm hiểu kỹ để sử dụng thuốc xịt họng đúng cách, hiệu quả.
Thuốc xịt họng, tưởng lành nhưng nguy hiểm nếu dùng tuỳ tiện
Nhiều người vẫn nghĩ thuốc xịt họng an toàn nên mỗi lần ho hắng thường tự mua thuốc xịt họng. Kết quả là nhiều người đã phải cầu cứu đến bác sĩ vì miệng khô, ăn uống khó khăn, mất cảm giác…
Thuốc xịt họng, tưởng lành nhưng cũng nguy hiểm nếu dùng tuỳ tiện. (Ảnh minh họa)
Ho suốt mấy tuần liền không đỡ, chị Hoa (Ba Đình, Hà Nội) đã đổi 2 lần kháng sinh (theo chỉ dẫn của nhân viên quầy thuốc gần nhà) mà những cơn ho về đêm của chị vẫn không ngớt. Trong “đơn thuốc” mà nhân viên bán thuốc “kê” cho chị lần nào cũng có thêm thuốc giảm ho dạng uống và xịt.
Nghe lời bạn bè mách, chị lại đổi loại thuốc xịt khác. Kết quả là đã dùng tới 4 lọ xịt mà ho thì..vẫn hoàn ho. Thậm chí, tình trạng không những không cải thiện mà còn gây cảm giác ngứa rát họng, miệng khô, ăn uống khó khăn, mất cảm giác. Cực chẳng đã, chị đành phải đến viện khám. Tại đây các bác sĩ kết luận chị bị kích thích tại chỗ vùng hầu họng và bị viêm phế quản nhẹ.
“Lại thêm một đợt kháng sinh khác, bác sĩ nói do tôi tuỳ tiện sử dụng thuốc nên mới ra nông nỗi này”, chị Hoa than phiền.
PGS.TS Phạm Thị Bích Đào, BV ĐH Y Hà Nội cho biết, thời tiết giao mùa khiến nhiều người khó chịu khi mắc các bệnh lý đường hô hấp như viêm họng, viêm amidan, viêm thanh quản, phế quản… chủ yếu do liên cầu tan huyết bê ta nhóm A gây nên. Tuy nhiên, đa số người bệnh thường chủ quan không đi khám mà tự ý mua các loại thuốc dạng xịt vì tiện lợi, dễ sử dụng, trong số đó có không ít người đã lạm dụng và dùng thuốc sai cách.
Trong khi đó, trên thực tế hiện có rất nhiều loại thuốc xịt họng khác nhau. Phải dựa vào kết quả chẩn đoán lâm sàng, bác sĩ mới có thể quyết định cho người bệnh sử dụng loại thuốc xịt họng nào với liều lượng và thời gian cần thiết.
TS Bích Đào cho hay, trong quá trình khám và điều trị cho bệnh nhân tại BV ĐH Y bà nhận thấy có rất nhiều người khi đến khám chuyên khoa Tai Mũi Họng đã chia sẻ về việc thường xuyên sử dụng thuốc xịt họng vì tiện lợi, có thể dùng mọi lúc mọi nơi và thấy hiệu quả nhanh. Do đó, những lần sau nếu thấy hơi đau họng, lập tức lấy thuốc ra xịt liên tục, nhiều lần, và cứ thế dẫn đến lạm dụng thuốc, hiệu quả giảm đi rõ rệt thậm chí còn thấy khó chịu với các triệu chứng tăng nặng.
Trường hợp chị Hoa là ví dụ điển hình. Thậm chí, một số khác sử dụng thuốc xịt họng… còn dở trong lần được kê đơn trị viêm họng trước đây với mong muốn có hơi thở thơm tho.
“Hệ quả là do dùng nhiều lần trong ngày không theo chỉ định gây ra hậu quả bị kích thích tại chỗ vùng hầu họng. Tình trạng không những không cải thiện mà còn gây cảm giác ngứa rát họng, miệng khô, ăn uống khó khăn, mất cảm giác”, TS. BS Phạm Bích Đào nói.
Vậy chỉ dùng thuốc xịt họng trong trường hợp nào?
Trả lời câu hỏi này, TS Phạm Thị Bích Đào nói, có nhiều loại thuốc xịt họng khác nhau, thường là kháng sinh hoặc kháng viêm sử dụng tại chỗ với các hoạt chất như fusafungine, -glycyrrhetinic, tyrothricin, hydrocortisone acetate, lidocaine.
Ngoài ra, thuốc có tác động trên một số vi khuẩn nên cũng có thể làm giảm hôi miệng. Bên cạnh đó, thuốc xịt họng còn có tác dụng điều trị hỗ trợ tại chỗ có tính kháng khuẩn trong các nhiễm khuẩn đường hô hấp trên: viêm mũi, viêm xoang, sổ mũi, viêm họng – mũi, viêm họng, viêm amiđan, sau cắt amiđan, viêm thanh quản, viêm khí quản.
“Thuốc không dùng được trong trường hợp dị ứng thuốc, trẻ sơ sinh (dưới 30 tháng t.uổi) do nguy cơ gây co thắt thanh quản”, TS. BS Thị Phạm Bích Đào nhấn mạnh.
Theo vị chuyên gia tai mũi họng, việc sử dụng thuốc xịt họng như thế nào người bệnh cũng cần phải tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ. Bởi liều lượng và số lần dùng thuốc ở người lớn và t.rẻ e.m khác nhau. Thường điều trị không quá 10 ngày; nếu trên thời hạn này, cần xem xét lại việc điều trị.
Theo đó, để thuốc đạt hiệu quả tốt nhất, cần thực hiện đúng thao tác: Trước khi sử dụng lần đầu, nhấn 5 lần lên nút ấn để khởi động bơm định liều; Bình xịt phải được giữ thẳng đứng giữa ngón cái và ngón trỏ, ống tra ở phía trên.
“Khi sử dụng, đặt ống tra miệng (màu trắng) trong miệng và ngậm môi lại, sau đó nhấn mạnh và lâu lên nút ấn đồng thời hít sâu. Thực hiện cũng cùng một thao tác khi dùng để xịt vào mũi sau khi đã gắn ống tra tương ứng”, TS Bích Đào hướng dẫn.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng nhấn mạnh, trước khi dùng thuốc, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ biết tình trạng sức khỏe tổng thể, đặc biệt là phụ nữ có thai và cho con bú để cân nhắc cách dùng hiệu quả nhất.
Đặc biệt, nếu dùng dài hạn thuốc có khả năng gây mất cân bằng hệ tạp khuẩn bình thường với nguy cơ khuếch tán vi khuẩn. Đặc biệt, thuốc có thể gây phản ứng tại chỗ tạm thời kiểu kích thích vùng miệng – hầu họng thì cần gặp bác sĩ điều trị để được tư vấn biện pháp khắc phục.
Các loại thuốc xịt họng:
Dựa vào kết quả chẩn đoán lâm sàng, bác sĩ sẽ quyết định sử dụng loại thuốc xịt họng nào cho người bệnh với liều lượng và thời gian cần thiết. Có nhiều loại thuốc xịt họng khác nhau:
Thuốc chứa kháng sinh đa peptid: như benzakonium, fulsagin, hexaspray, neomycin… dùng trong các trường hợp bị viêm nhiễm vùng hầu họng do vi khuẩn như viêm họng, viêm amiđan, viêm VA, viêm thanh quản…
Thuốc chứa corticoid: như betamethasol, fluticasol (seretide, flixotide)… có tính chất dự phòng các cơn co thắt phế quản nhưng do dạng bào chế đặc biệt cũng như hàm lượng thuốc thấp nên việc sử dụng lâu dài cũng không gây ra những tác dụng toàn thân.
Thuốc chứa các hoạt chất giãn phế quản: như salbutamol, terbutalin, bambec, berodual… Các thuốc thuộc nhóm này thường được chỉ định cắt cơn co thắt phế quản cũng như cho việc vận chuyển chất nhầy được dễ dàng cho các bệnh nhân hen phế quản cấp hoặc mạn tính.
