Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột sẽ khiến huyết áp và nhịp tim thay đổi mạnh, là nguyên nhân dẫn đến cơn tai biến mạch m.áu não hoặc nhồi m.áu cơ tim cấp (do co mạch đột ngột).
Rối loạn chuyển hóa song hành với đột quỵ
Đang ăn cơm, cụ ông 85 t.uổi ở Hà Nội bất người bị run tay rồi đ.ánh rơi đũa. Tình trạng nhanh chóng diễn biến nghiêm trọng hơn: Hai chân cụ ông bước không vững, khụy xuống và không thể đi lại. Ngay lập tức ông được gia đình đưa đến Bệnh viện Hữu Nghị (Hà Nội) để cấp cứu.
BS Mai Đức Thảo, Trưởng khoa Thần kinh, Bệnh viện Hữu Nghị cho biết, qua thăm khám cụ ông được chẩn đoán bị đột quỵ. May mắn là người nhà đưa đến Bệnh viện cấp cứu kịp thời nên tổn thương chưa nặng nề. Sau 1 tuần điều trị, bệnh nhân đã có thể tự đi lại, cầm nắm.
BS Thảo thăm khám cho một bệnh nhân đột quỵ
Cũng theo chia sẻ của BS Thảo, cụ ông này đã mắc tiểu đường gần 30 năm qua. Bệnh nền này là một trong những yếu tố nguy cơ cho đột quỵ.
Một bệnh nhân khác là cụ ông 85 t.uổi cũng ở Hà Nội, nhập viện ngày 15/12, trong tình trạng liệt nửa người, nói ngọng. Bệnh nhân được chẩn đoán đột quỵ nhồi m.áu não, cao huyết áp, rối loạn chuyển hóa mỡ m.áu. Theo thông tin từ người nhà, cụ ông có t.iền sử tăng huyết áp.
Trường hợp bệnh nhân này nếu không điều trị kịp thời có thể bị ngừng tuần hoàn, nguy hiểm đến tính mạng. Sau nửa tháng điều trị, bệnh nhân đã có thể ngồi dậy, nói chuyện bình thường.
Đây là 2 trường hợp điển hình bị đột quỵ trên nền bệnh mạn tính do rối loạn chuyển hóa gây ra (cao huyết áp và tiểu đường).
BS Thảo cho hay: “Hầu như bệnh nhân cao t.uổi nào cũng mắc rối loạn chuyển hóa. Có thể nói rối loạn chuyển hóa song hành với đột quỵ”.
Cũng theo phân tích của chuyên gia này, tăng huyết áp là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến đột quỵ c.hảy m.áu não. Bên cạnh đó, tăng đường huyết, tăng acid uric, tăng mỡ m.áu lại gây cô đặc m.áu, xơ vữa thành mạch nên làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Phòng ngừa nguy cơ đột quỵ ở người có bệnh nền
Người cao t.uổi Việt Nam hiện nay có tỷ lệ ốm đau cao, tình trạng khỏe mạnh thấp. Theo thống kê, hiện tại có tới 60% người cao t.uổi sức khỏe yếu và có tỷ lệ khá lớn rất yếu. Mỗi người cao t.uổi mắc khoảng 3 – 6 bệnh nền, trong đó các bệnh liên quan đến rối loạn chuyển hóa chiếm tỷ lệ cao.
BS Hà Thị Vân Anh, Phó trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Lão khoa Trung ương (Hà Nội)
Để phòng ngừa nguy cơ đột quỵ trong thời tiết giá rét hiện nay, theo BS Hà Thị Vân Anh, Phó trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Lão khoa Trung ương (Hà Nội), ngoài tuân thủ điều trị, bệnh nhân tiểu đường, cao huyết áp có thể giảm rủi ro khởi phát cơn tai biến từ chính chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày của mình.
– Với bệnh nhân tiểu đường: Ngoài việc giảm đường, hạn chế mỡ, kiêng phủ tạng động vật…, cũng nên chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Những bệnh nhân sử dụng insulin càng phải chú ý chia nhỏ bữa, để tránh việc hạ đường huyết do dùng thuốc.
– Bệnh nhân cao huyết áp: Cần tuân thủ nghiêm ngặt việc hạn chế muối trong bữa ăn. Việc giảm muối tùy thuộc vào tình trạng bệnh. Trong trường hợp cao huyết áp chưa có biến chứng suy tim thì bệnh nhân nên ăn khoảng 5g muối/ngày (tương đương 1 thìa cà phê muối tinh). Tuy nhiên, nếu bệnh nhân đã có biến chứng suy tim, khẩu phần muối cần giảm xuống dưới 2g/ngày.
Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần tuân thủ nguyên tắc chung như: đảm bảo bữa ăn đầy đủ và cân bằng dinh dưỡng; hạn chế tối đa việc uống rượu bia; đảm bảo mặc ấm; không ra ngoài khi thời tiết quá lạnh; tránh sự thay đổi nhiệt độ hay tư thế đột ngột…
Rối loạn chuyển hóa song hành đột quỵ
Rối loạn chuyển hóa gây các bệnh cao huyết áp, tăng đường huyết và cholesterol trong m.áu, làm tăng nguy cơ đột quỵ nhồi m.áu não.
Đang dùng bữa cùng gia đình, cụ ông 85 t.uổi ở Cầu Giấy, Hà Nội, đột ngột bị run tay, đ.ánh rơi đôi đũa. Hai chân ông run rẩy, khuỵu xuống, không thể đi lại. Người nhà cõng ông ra xe, đưa vào Bệnh viện Hữu nghị cấp cứu.
Bác sĩ Mai Đức Thảo, Trưởng khoa Thần kinh, cho biết người bệnh nhập viện ngày 8/12, đột quỵ, trên nền đái tháo đường gần 30 năm. Bệnh đái tháo đường là yếu tố nguy cơ cho bệnh đột quỵ. Nhờ được người nhà đưa vào bệnh viện kịp thời, ông có thể tự đi lại, cầm nắm như bình thường sau một tuần điều trị. Hiện sức khỏe ông đã hồi phục, được ra viện.
Còn cụ ông 85 t.uổi ở Đống Đa nhập viện ngày 15/12 trong tình trạng nói ngọng, liệt, tê nửa mặt và tay trái, t.iền sử tăng huyết áp. Bác sĩ chẩn đoán ông mắc đột quỵ nhồi m.áu não, cao huyết áp, rối loạn chuyển hóa mỡ m.áu, phim chụp cộng hưởng từ chỉ ra ông có nhồi m.áu ở vùng thân não. Nếu không điều trị kịp thời, cụ ông có thể bị ngừng tuần hoàn, nguy hiểm tính mạng. Sau nửa tháng điều trị, cụ ông đã ngồi dậy, có thể ăn uống, nói chuyện bình thường.
Hai bệnh nhân trên đều bị rối loạn chuyển hóa gây cao huyết áp hoặc tiểu đường trước khi mắc đột quỵ. Theo bác sĩ Thảo, tình trạng này là thường gặp: “Hầu như người bệnh cao t.uổi nào cũng mắc rối loạn chuyển hóa. Có thể nói rối loạn chuyển hóa song hành với đột quỵ”.
Bác sĩ Thảo khám cho người bệnh đột quỵ. Ảnh: Chi Lê.
Bác sĩ Thảo cho biết rối loạn chuyển hóa dễ gây tăng huyết áp. “Tăng huyết áp là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới đột quỵ c.hảy m.áu não”, bác sĩ cho biết. Tăng đường m.áu, tăng acid uric, mỡ m.áu tăng gây cô đặc m.áu, xơ vữa thành mạch gây tăng nguy cơ đột quỵ.
Điều trị cho người đột quỵ kèm rối loạn chuyển hóa rất khó khăn. Bác sĩ vừa phải điều trị đột quỵ, vừa phải điều chỉnh mỡ, đường m.áu hoặc rối loạn acid uric. Sử dụng nhiều thuốc cùng lúc dễ gây tương tác thuốc, có thể gây tăng tác dụng phụ, chậm có hiệu quả điều trị khiến người bệnh chậm hồi phục thời gian nằm viện lâu.
Theo bác sĩ Thảo, nguyên nhân sâu xa gây bệnh là thói quen ăn uống và sinh hoạt, gồm sử dụng quá nhiều rượu bia hoặc chế độ ăn thừa đường, giàu chất béo, mất cân bằng dinh dưỡng, giảm vận động. Ở người già, chức năng cơ thể suy giảm, rối loạn chuyển hóa dễ xảy ra.
Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo người bệnh cao t.uổi cần tuân thủ chế độ ăn hàng ngày và tập luyện, uống thuốc đúng, đủ. Khi cơ thể có dấu hiệu bất thường, người bệnh cần đi bệnh viện kiểm tra ngay. Ngoài ra, người cao t.uổi nên đi kiểm tra định kỳ để xem các bệnh lý rối loạn chuyển hóa như tiểu đường, mỡ m.áu đã được kiểm soát, thuốc có tác dụng hay chưa, có tác dụng phụ hay không, hạn chế nguy cơ bệnh biến chứng dẫn tới đột quỵ.
